Dat heel Nederland meebetaalt aan de zonnepanelen van enkelen is al langer zo, maar naar aanleiding van het nieuws dat de energierekening komend jaar met 70 euro per huishouden omhoog gaat, doet Martin Sommer, politiek commentator bij de Volkskrant, zaterdag getalsmatig uit de doeken hoe de kloof tussen de energierekening van rijk en arm extreem snel groter wordt.
De transitie naar duurzame samenleving wordt zwaar gesubsidieerd. Ruim 31 miljard uit te geven tussen 2016 en 2032 aan windenergie, zonnepanelen en -parken, schrijft Sommer.
Probleem is dat 1) die subsidie bij een steeds kleinere groep moet worden opgehaald en 2) dat die groep vooral uit de onderklasse bestaat.
Steeds meer mensen hebben zonnepanelen (voornamelijk rijken, want je moet er een eigen dak en dus koophuis voor hebben), betalen daardoor een lagere energierekening, dragen zodoende minder heffing af (ODE, Opslag Duurzame Energie) die de kas spekt waaruit de energietransitie wordt bekostigd.
Die groep is groter dan EZ had beraamd en scheelde het Rijk in 2015 80 miljoen. Die tekorten moeten worden aangevuld met een hogere ODE, en dus een hogere energierekening voor hen die nog wel energie afnemen. Zij die huren en geen dak hebben om panelen op te leggen.
Dit jaar 60 euro, komend jaar dus 70 euro (waarvan 50 euro ODE 20 euro andere energiebelastingen), over 3 jaar 200.
Dat bedrag is de afgelopen jaren snel opgelopen. Bij het begin van het energieakkoord in 2013 werd er nog maar weinig gesubsidieerde energie opgewekt, en was de ODE maar een paar euro per huishouden.
Uit onderzoek van onderzoeksinstituut CE Delft blijkt dat driekwart van de subsidies op duurzaamheid – zonnepanelen, zuinige auto’, groen beleggen, warmtepompen – naar welgestelden gaat, en dat de kosten voor de minder welgestelden de komende decennia kunnen oplopen tot 17 procent van hun inkomen.
Minister Kamp erkent in een kamerbrief dat het inderdaad een probleem is dat de ODE en de energiebelasting bij een steeds kleinere groep moet worden opgehaald. Dit zou “op termijn mogelijk een risico kunnen vormen voor (…) de solidariteit voor de energietransitie,” aldus Kamp. “Let wel, solidariteit van arm met rijk”, voegt Sommer daar aan toe.
Geldpomp
Wat betreft Elsevier-columnist Syp Wynia is het grootste probleem niet dat de ene burger betaalt voor de zonnepanelen van de andere burger, maar vooral dat de burger betaalt voor bedrijven.
In een aflevering afgelopen september van tv-serie Haagse Lobby over het energie-akkoord zegt hij dat het hem niet verbaasd dat alle deelnemers aan het akkoord vertellen dat het akkoord alleen maar winnaars kent: “Als alle belanghebbenden aan tafel zitten en handjeklap deals maken, dan zorgen ze er wel voor dat ze er allemaal goed uitkomen. Maar wie niet aan tafel zit is de klant, de burgers. Dan zie je dat er aan het eind van het verhaal 18 miljard euro bij moet. Dat betalen niet de bedrijven, maar degene die niet aan tafel zit. Zelfs minister Kamp heeft het over honderden euro’s per jaar, en sommige actiecomités hebben het over 1200 euro per jaar.”
En even later: “Het is vooral een geldpomp, want wat voor goede doelen je er ook mee nastreeft het belandt gewoon bij bedrijven, investeerders, particulieren die er belang bij hebben.”